Gorączka u dziecka: kiedy do szpitala, lekarza? Przyczyny i domowe sposoby walki

Najmłodszych gorączka atakuje z reguły nagle – jeszcze zdrowe z rana dziecko może mieć po południu 38 stopni gorączki. Podpowiadamy, w jaki sposób możemy ulżyć rozpalonemu maluchowi w domu, a kiedy bezzwłocznie musimy wezwać lekarza.

Gorączka u dziecka to nie zawsze zwiastun choroby

Podwyższona temperatura (powyżej 37 stopni) nie zawsze jest objawem choroby – czasem to symptom towarzyszący, chociażby ząbkowaniu lub skutek energicznej zabawy. Warto wiedzieć, że towarzysząca chorobie gorączka jest naturalną reakcją obronną organizmu, dzięki której układ odpornościowy zostaje postawiony w stan gotowości i zmobilizowany do walki z wirusami. Podwyższona ciepłota ciała powoduje uszkodzenie chorobotwórczych drobnoustrojów, a także stymuluje tworzenie przeciwciał odpornościowych. Jednak trwająca zbyt długo gorączka może spowodować odwodnienie i wyczerpanie, a także hamować reakcje obronne organizmu.

Objawy gorączki

Gorączki u dziecka, nawet najmłodszego, trudno jest nie zauważyć.

O podwyższonej ciepłocie ciała świadczy najczęściej:

• zarumienienie,
• spocona skóra,
• apatia i senność na zmianę z płaczem i rozdrażnieniem,
• nadwrażliwość na dotyk,
• suchość śluzówek.

Jeśli nasza pociecha już mówi, może dodatkowo skarżyć się na zmęczenie, uczucie rozbicia, a także bóle głowy, mięśni czy brzucha.

Jak prawidłowo zmierzyć temperaturę

Istnieje kilka sposobów na to, by we właściwy sposób zmierzyć temperaturę dziecka.

• W uchu – służą do tego celu termometry na podczerwień. Są one bardzo wygodne w użyciu – wystarczy wsunąć termometr do ucha, a miarodajny wynik ukazuje się już po sekundzie,
• W odbytnicy – ten sposób poleca się przy mierzeniu temperatury u najmłodszych,
• W jamie ustnej – ta metoda może być zawodna, jeśli dziecko ma silnie zatkany nos lub męczy je uporczywy kaszel; w przypadku najmłodszych dobrze sprawdzi się termometr w smoczku. Aby prawidłowo wykonać pomiar, należy odczekać pół godziny od ostatniego posiłku lub wypicia napoju,
• Pod pachami – sposób ten, mimo znacznej wygody jest mniej dokładny niż wyżej opisane pomiary.

Temperaturę warto mierzyć dwa razy dziennie – rano i po południu, a także zapisywać w notesie. W razie konieczności pomiary te mogą wskazać lekarzowi, z jakąś infekcją ma do czynienia – bakteryjną czy wirusową.

Kiedy do lekarza

Wezwanie lekarza do gorączkującego malucha zależy od kilku czynników, takich jak wiek dziecka oraz towarzyszące gorączce objawy. Sama gorączka lub gorączka z lekkim katarem, trwająca do trzech dni może być obniżana tradycyjnymi sposobami w domowym zaciszu, bez potrzeby konsultacji z lekarzem. Niezwłocznie natomiast należy sięgnąć po pomoc specjalisty w przypadku dziecka poniżej 6 miesiąca życia, gdy temperatura jego ciała przekracza 38 stopni.

Natomiast starsze niemowlęta i małe dzieci powinny zostać zbadane przez lekarza wówczas, gdy ciepłocie ciała powyżej 39 stopni towarzyszą inne oznaki. Najczęstsze objawy, które powinny skłonić rodziców do wezwania lekarza to:

• rozpaczliwy płacz dziecka, szczególnie przy dotykaniu,
• odwodnienie – można je poznać m.in. po płaczu bez łez, ciemnożółtej barwie moczu, zapadniętych oczodołach czy braku śliny,
• zaburzenia świadomości takie jak omamy i lęki,
• czerwone plamy na skórze,
• sztywność szyi,
• trudności w oddychaniu,
• drgawki gorączkowe,
• senność lub silne pobudzenie,
• problemy trawienne takie jak biegunka lub wymioty.

Długo, utrzymująca się przez ponad 3 doby gorączka powinna skłonić rodziców do pilnego wezwania doktora. Również w przypadku, gdy ciepłota ciała osiągnie 40 stopni i nie słabnie pomimo stosowania zalecanych przez specjalistę leków, należy udać się do lekarza, który w skrajnych przypadkach może wysłać dziecko do szpitala.

Domowe sposoby na zbicie gorączki

Dopóki gorączka nie przekracza 38,5 stopni i nie towarzyszą jej żadne niepokojące objawy, dopóty możemy stosować naturalne metody jej obniżania. Polegają one przede wszystkim na przykładaniu chłodnych kompresów na czoło i kark dziecka oraz na owinięciu łydek ręcznikiem nasączonym wodą o temperaturze pokojowej. Takie okłady należy regularnie zmieniać, najlepiej co 15 minut. Możemy również wykąpać dziecko w letniej wodzie. Jej temperatura powinna być niższa o 2 stopnie od tej, jaką trawi organizm dziecka.

Dopiero gdy tradycyjne sposoby zbicia gorączki nie przynoszą spodziewanego efektu, a temperatura wzrasta powyżej 38,5 stopnia, zalecane jest sięgnięcie po farmaceutyki. Warto skonsultować to uprzednio z lekarzem. Chcąc ulżyć dziecku jeszcze przed wizytą u specjalisty, trzeba pamiętać, że jeśli nie ukończyło ono 12 roku życia, wówczas nie wolno podawać mu aspiryny ze względu na możliwe komplikacje zdrowotne. Zalecane za to są leki zawierające paracetamol lub ibuprofen, najlepiej w postaci czopków. W takiej postaci są one nie tylko łatwe do podania, ale nie wpływają również negatywnie na jeszcze i tak delikatny układ trawienny małego pacjenta.

Kilka ogólnych zasad

Niezależnie od tego, czy nasza pociecha ma jedynie stan podgorączkowy, czy trawi ją wysoka temperatura, warto pamiętać o kilku podstawowych zasadach, które z pewnością pomogą jej szybciej wrócić do zdrowia.

1. Powinniśmy zadbać o nawodnienie dziecka. Najlepiej jest podawać wodę, ewentualnie można dodać do niej cytrynę i sok z malin lub podać niesłodzoną herbatkę owocową albo rozcieńczony sok.
2. Jeśli maluch nie ma apetytu, nie karmy go na siłę.
3. Zalecana temperatura w pokoju dziecka powinna mieścić się w granicach 20 – 22 stopnie.
4. Zadbajmy też o odpowiednią wilgotność w sypialni – jeśli nie mamy nawilżacza powietrza, powieśmy na kaloryferze mokry ręcznik. Powinniśmy również regularnie wietrzyć dziecięcy pokój, najlepiej co godzinę. Dzięki temu ułatwimy dziecku oddychanie i przyniesiemy ulgę wysuszonym śluzówkom.

Gorączka u dziecka – nie panikuj!

Jeżeli nasze dziecko dopadnie gorączka, nie panikujmy, ale również nie bagatelizujmy tego stanu. Obserwujmy uważnie malucha, by móc w porę odpowiednio zareagować. Jeśli zastosujemy się do zaleceń, przyniesiemy dziecku ulgę w chorobie, a gorączka z pewnością prędko minie.