Uwaga na kleszcze !

Ponieważ mamy za sobą dość łagodną i wilgotną zimę, kleszczy w tym roku jest zdecydowanie więcej niż w poprzednich latach. Należy pamiętać, że ryzyko ugryzienia tego pasożyta występuje nie tylko w lasach, ale również w przestrzeni miejskiej! Kleszcze przenoszą groźne choroby, dlatego przed latem warto pomyśleć o profilaktyce.

„Zagrożenie ukąszeniem kleszcza dotyczy nie tylko lasu. Może ono nastąpić także w przydomowym ogródku lub parku miejskim. Kleszcze stanowią realne zagrożenie dla każdego – zarówno dla dzieci, jak i dorosłych. Ponieważ ukłucie często nie zostaje zauważone przez człowieka, z powodu właściwości znieczulających śliny kleszczy, bardzo ważne, aby podejmować właściwe działania profilaktyczne” – czytamy w komunikacie, który opublikował w tym roku Główny Inspektor Sanitarny.

Niestety poza nieprzyjemnościami związanymi z samym ukąszeniem przez kleszcza, za każdym razem istnieje również ryzyko zarażenia się boreliozą lub kleszczowym zapaleniem mózgu. Według TVP Info od początku roku do 30 kwietnia w całej Polsce na boreliozę zachorowało prawie pięć tysięcy osób. Jak łatwo się domyśleć wynik ten będzie zdecydowanie większy, ponieważ mamy dopiero początek sezonu.
Niestety naukowcy ostrzegają, że z roku na rok problem ten będzie coraz większy. “Większość naukowców wskazuje, że zmiany klimatyczne – głównie ciepłe zimy – przyczyniają się do zwiększenia liczebności kleszczy. Jest to powodowane głównie przez ich większą przeżywalność zimą, ale też wydłużenie ich aktywności w sezonie, a co za tym idzie – większą szansę na znalezienie żywicieli i reprodukcję” – mówi dla PAP Krzysztof Dudek z Instytutu Zoologii Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu.

Jak się chronić przed kleszczami?

Podstawową ochroną przed kleszczami jest osłona antykleszczowa w postaci kremu, żelu lub sprayu. Przy czym przy wyborze preparatu koniecznie należy sprawdzić jak długo on działa i czy jest przeznaczony dla dzieci. Jeśli wybieramy się do parku bardzo ważne jest również to, by założyć nakrycie głowy. Natomiast jeśli planujemy pospacerować po lesie trzeba zadbać o pełne buty oraz długie spodnie i koszulę z długim rękawem.
Po powrocie do domu należy dokładnie obejrzeć całe ciało, najlepiej wziąć prysznic. Ulubione miejsca kleszczy to głowa, szyja, pachy, pachwiny i zagięcia podkolanowe. Generalnie kleszcze wybierają ciepłe i wilgotne miejsca. Dlatego te obszary należy sprawdzić z wyjątkowa dokładnością, zwłaszcza że mały kleszcz (zanim napęcznieje) jest łatwy do przeoczenia.
Poza doraźnymi metodami ochrony przed kleszczami, warto również pomyśleć o farmaceutycznej ochronie w postaci szczepienia. Niestety w naszym kraju szczepienie ochronne przeciw chorobom przenoszonym przez kleszcze nie jest refundowane. Podaje się je w trzech dawkach, a koszt każdej z nich to 100 złotych. Szczepi się wszystkich dorosłych i dzieci po ukończeniu pierwszego roku życia. Warto o tym pomyśleć, ponieważ w naszym kraju od 3 do 15 proc. wszystkich kleszczy jest nosicielami wirusa, który wywołuje odkleszczowe zapalenie mózgu.

Jakie choroby przenoszą kleszcze?

Kleszczowe zapalenie mózgu jest chorobą neurologiczną, która nieleczona może doprowadzić nawet do śmierci chorego. Na szczęście jest chorobą uleczalną, jednak jest ciężka do wykrycia, ponieważ pierwotne zakażenie ma bardzo łagodne objawy i często przypomina grypę (w 90% przypadków). Druga faza choroby uderza po 7 do 14 dni.
Drugą bardzo poważną chorobą przenoszoną przez kleszcze jest Borelioza. Niestety na nią nie ma skutecznej szczepionki, ani testu, który w 100 procentach wskazywałby na chorobę. Borelioza atakuje tkankę łączną, mięśniowa i nerwową. Niestety również ta choroba jest trudna do zdiagnozowania, a jeśli nie podejmie się leczenia od razu, choroba przechodzi w fazę rozsianą. W takim przypadku choroba może dać o sobie znać po dwóch tygodniach, albo nawet po wielu miesiącach. Najczęściej objawia się w postaci zapalenia stawów, zaburzeń neurologicznych lub kardiologicznych.
UWAGA: przyjęło się, że jeśli kleszcz był zarażony boreliozą, to po jego wyciągnięciu na skórze pojawi się charakterystyczny rumień. Nie należy się tym sugerować, ponieważ charakterystyczne zaczerwienienie pojawia się jedynie w 30proc. przypadków, a u dzieci tylko w 10 proc.. Dla pewności najlepiej jest usuniętego kleszcza wysłać w szczelnym opakowaniu do laboratorium, by sprawdzić czy kleszcz był nosicielem wirusa.

Co robić gdy złapiemy kleszcza?

Jeśli nie uda się nam ochronić i złapiemy kleszcza należy go jak najszybciej usunąć. Najlepiej jest mieć specjalne urządzenie do wyciągania kleszcza, które można dostać w aptece. Jeśli nie mamy takiego urządzenia należy wziąć cienką, kosmetyczną pęsetę i chwycić kleszcza bezpośrednio przy skórze za „głowę” i usunąć kleszcza poprzez pociągnięcie w przeciwnym kierunku niż kierunek, w którym się wkuł. Zaraz po tym zdezynfekować zarówno miejsce ukąszenia, jak i ręce. Nie zapomnij też o tym by upewnić się, czy kleszcz został usunięty w całości.
Nigdy nie wolno zabierać się za usuwanie pasożyta gołymi rękami. Ważne jest też, by nie ściskać jego nabrzmiałej tylnej części, ponieważ w taki sposób „wciskamy” do swojego organizmu wydzieliny kleszcza. Kręcenie, duszenie masłem, alkoholem, wazeliną itp. to mity, poza tym takie czynności mogą spowodować oddawanie przez kleszcza większej ilości wydzieliny do naszego organizmu. Natomiast jeśli głowa owada pozostała w naszym ciele, należy miejsce zdezynfekować spirytusem i odczekać, aż pozostała część odpadnie sama. Pod żadnym pozorem nie powinno się jej „wyciskać” ponieważ można doprowadzić do zakażenia bakteryjnego.
Jeśli mimo profilaktyki złapiemy kleszcza, a mamy wątpliwości czy dobrze go usunęliśmy, dla pewności zawsze można udać się do lekarza, którzy obejrzy miejsce i upewni się, że pasożyt został prawidłowo usunięty.