Metoda Marii Montessori: edukacja

Staramy się kształtować ścieżkę edukacyjną naszych dzieci coraz bardziej świadomie. Zależy nam na tym, by zdobywały wiedzę dopasowaną do ich możliwości, rozwijającą indywidualne uzdolnienia i pasje. Nic więc dziwnego, że porównując nasze wymagania z tym, co proponuje szkoła tradycyjna – ściśle określone schematy, brak indywidualnego podejścia czy narzucanie zakresu wiedzy – nie czujemy się usatysfakcjonowani. W związku z tym zaczynamy poszukiwania alternatywnych form edukacji, których, jak się okazuje, jest w naszym kraju coraz więcej. Dziś przedstawimy jedną z najpopularniejszych z nich: metodę Montessori.

Czym jest metoda Montessori

Początek metody Montessori powiązany jest z Marią Montessori. Tworzone przez nią placówki powstawały na początku XX wieku we Włoszech, a najważniejszym założeniem była nauka samodzielności u dzieci i indywidualna ścieżka ich rozwoju.

Maria Montessori propagowała pedagogikę „przenikniętą duchem miłości, humanitaryzmu i tolerancji”, gdzie najważniejsze jest dziecko i jego potrzeby. W metodzie Montessori nie ma miejsca na znane nam z tradycyjnych szkół realizowanie podstawy programowej, ponieważ każde dziecko ma unikalny sposób docierania do swojego rozwoju. Czyni się to poprzez zabawę i pobudzanie ciekawości. Jeśli damy małemu człowiekowi szansę na swobodne poznawanie rzeczywistości, to zachowamy naturalną potrzebę odkrywania. Metoda Marii Montessori jest skuteczna między innymi dlatego, że nie stawia jedynie na intelekt, a również na emocje i naturalne instynkty.

Podstawowe wartości w edukacji metodą Marii Montessori

Gdyby postarać się wskazać to, co jest w szkołach Montessori wartością priorytetową, to byłby to przede wszystkim szacunek do dziecka, zrozumienie jego indywidualnych potrzeb i predyspozycji oraz nadanie mu wolności wyboru.

SAMODZIELNOŚĆ

We współczesnych placówkach Montessori przedszkolanki nie zapinają dzieciom kurtek i nie sznurują butów. Maluchy robią to same, a jeśli nie umieją, proszę o pomoc inne dzieci. Wyjątkiem jest sytuacja, kiedy naprawdę niezbędna jest pomoc dorosłego.

Celem jest, aby dziecko uczyło się samodzielnie rozwiązywać swoje problemy. Inne dzieci nie wyręczają, lecz uczą, jak powinny daną czynność wykonać. Dzięki temu dziecko czuje chęć zdobywania nowych umiejętności i dumę, kiedy uda mu się dokonać tego własnymi siłami. Naukę przyjmuje poprzez praktykę, mając okazję nieustannie konfrontować zdobytą wiedzę z rzeczywistością.

ZRÓŻNICOWANIE WIEKOWE

Grupy wiekowe nie są podzielone na 5-latki, 6-latki, 7-latki i tak dalej… W grupach panuje zróżnicowanie wiekowe, które wspomaga interakcję dzieci i czerpanie pozytywnych wzorców od starszych uczniów. Stanowi również jeden z silniejszych kontrargumentów na słowa krytyków, którzy zaznaczają, że szkoły Montessori tworzą nieodpowiadającą wartościom „świata zewnętrznego” rzeczywistość. Gdyby porównać jakiekolwiek grupy społeczne, z jakimi dziecko ma kontakt po wyjściu ze szkoły, nagle okazałoby się, że to podział wiekowy jest sztuczny. Nigdzie później nie kontaktujemy się już tylko z naszymi rówieśnikami. W rodzinie, pracy czy w sąsiedztwie spotykamy się z ludźmi z różnych przedziałów wiekowych. Dlatego wskazane jest, by uczyć się czerpania wzorców od starszych i jednocześnie pomagania młodszym. W tym metoda Montessori wypada bardzo dobrze.

NAUKA POPRZEZ CIEKAWOŚĆ

Najefektywniej dziecko zdobywa wiedzę wtedy, kiedy problematyka naprawdę go interesuje. Dlatego w Montessori nie wymusza się na dziecku nauki tego, na co w danej chwili nie ma ochoty. Nic tak nie zniechęca do odkrywania świata, jak przymus. Maluszek samodzielnie wybiera rodzaj zajęcia, jego czas trwania, miejsce oraz osoby, które do pracy zaprosi. Nauczyciel może zasugerować dziecku pomoc i zorganizowanie mu zajęcia, jednak nie może niczego narzucać.

POLARYZACJA UWAGI

Metodzie Montessori towarzyszy fenomen „polaryzacji uwagi”, czyli głębokiej koncentracji i długotrwałego zainteresowania daną rzeczą lub czynnością. Polaryzacja uwagi sprawia, że maluch nabiera umiejętności skoncentrowanej pracy, która ma wpływ na zdobywanie bogatej wiedzy i nabiera odpowiedzialności za swoje działania.

Metoda Marii Montessori a przestrzeń

Przedszkola Montessori nie tylko kształcą inaczej, ale też inaczej wyglądają. Wiele cech możemy swobodnie zastosować w domu, by dziecko również w nim mogło się swobodnie rozwijać. Najważniejsze jest, aby maluszek miał wszystko „pod ręką”, czyli nie czuł ograniczeń w dostępie do książek, stołu itd. Po to kupuje się lub samodzielnie robi niskie mebelki lub specjalne stołki, na które dziecko może stanąć, dosięgnąć np. do blatu w kuchni.

• odpowiednie zagospodarowanie miejsca (dominuje prostota)
• brak bałaganu, ład i porządek (przydatne są kosze i wieszaki)
• dostarczanie dzieciom pomocnych przedmiotów (często innych od znanych nam zabawek)
• umożliwienie wyboru tego, czym dziecko chce się zajmować
• cisza (dzieci nie krzyczą w trakcie „pracy”)
• brak pośpiechu (dziecko rozwija się w swoim tempie)
• kontakt z naturą (szyszki, muszelki, jarzębina, drewno)